Goede communicatie tussen wetenschappers, biotechnici, dierverzorgers en andere betrokkenen bij dierproeven, is een essentieel onderdeel van een goede cultuur van zorgzaamheid. Belangrijk is dat alle meningen, vernieuwende ideeën, maar ook zorgen, worden gehoord en positief worden benaderd. De laatste jaren hebben wij als UMC Utrecht en Universiteit Utrecht gezamenlijk veel geïnvesteerd in een goede cultuur op de werkvloer, maar ook zien we nog diverse verbeterpunten.

Zo hebben we te maken met een algemene onderzoekscultuur waarin onder hoge tijdsdruk en met weinig geld resultaten behaald moeten worden. Dat kan negatieve gevolgen hebben voor de kwaliteit van de proefopzet en de publicaties die uit het onderzoek voortkomen.

Ook speelt mee dat iedere onderzoeker graag resultaten wil genereren die een hypothese bevestigen of een veelbelovend perspectief bieden. Negatieve en neutrale resultaten worden daarom niet altijd gepubliceerd, ook omdat tijdschriften ze vaak wat minder interessant vinden. Dit leidt tot publicatie-bias: vertekening van totale resultaten door selectie van publicaties. Ondanks dit soort belemmeringen zet iedereen zich permanent in voor verbetering.

Kwaliteit

Naast de onderzoekers zelf zijn er diverse instanties, zoals de Instantie voor Dierwelzijn Utrecht, de Dierexperimentencommissie Utrecht en de Centrale Commissie Dierproeven, die zich samen met ons inzetten om de kwaliteit van onderzoek te borgen.

Het afgelopen jaar hebben wij bijvoorbeeld gezamenlijk geïnvesteerd in registratie vooraf van dierexperimenteel onderzoek. Ook zo borgen we de kwaliteit, maar bovendien voorkomen we onnodige herhaling, verminderen we publicatie- en rapportage-bias, maken we uitwisseling van data mogelijk, en stimuleren we samenwerking. In 2020 hopen wij aanvullende financiële steun van de overheid te krijgen om registratie vooraf bij nog meer onderzoekers onder de aandacht te kunnen brengen, ook internationaal.

Leertraject voor promovendi

Een ander punt dat ik eruit wil lichten is een extra leertraject, in eerste instantie voor promovendi. Zijn zijn immers de toekomst! Het leertraject maakt hen weerbaarder en leert hun verantwoord te handelen binnen de zorgzame onderzoekscultuur. Ook dit alles draagt bij aan de kwaliteit van onderzoek, onderwijs en publicaties, en ook aan de implementatie van de drie V’s: Vervanging, Vermindering en Verfijning. Eind december 2019 is de eerste pilot met succes afgerond. Nu wordt bekeken hoe deze een vervolg kan krijgen.

We deden nog veel meer het afgelopen jaar. Leest u zelf maar.

Prof. dr. Arno Hoes, vice-voorzitter Raad van Bestuur en decaan UMC Utrecht